Stroombomen in het landschap

In het polderlandschap bij Culemborg staat een volwassen stroomboom op een dijk. Stevig geworteld in de klei houdt de boom met zijn vier meter hoogte schijnbaar moeiteloos stand tegen weer en wind – de eeuwige tegenwind die heerst op dijken langs Nederlandse rivieren. De takken van zijn waaikruin tonen in alle bescheidenheid de oerkracht van dit verstilde landschap: bomen, wolken, water en weiland. 

Natuur en Cultuur lijken tegenpolen, maar hebben ook een complexe relatie. Natuur is alles wat reeds bestaat, cultuur is wat de mens ervan maakt. Tegelijkertijd is de mens ook een deel van de natuur en ligt het nou eenmaal in zijn ‘natuur’ om veranderingen aan te brengen in de wereld om hem heen. De vernietigende kracht van de natuur vormt soms een bedreiging voor de cultuur, maar veel vaker is het andersom en bedreigt menselijk ingrijpen de natuur. Deze ‘spanningsvolle relatie tussen cultuur en natuur’ vormde het thema van de tiende LekArt kunstmanifestatie in Culemborg.

Energiestromen
De natuur – al eeuwenlang een inspiratiebron voor kunstenaars – in combinatie met moderne technologische ontwikkelingen zette kunstenaarscollectief Krot & Co uit Bergen op Zoom aan tot hun project ‘stroombomen in het landschap’. Omdat ook de leden van het collectief vinden dat kunst ergens over moet gaan, creëerden zij een volwassen stroomboom. Die werkt zich als een kabel uit de grond omhoog en biedt een andere kijk op de wereld.

Peter Pel, lid van Krot & Co: “De stroomboom wortelt in de aarde, gaat zich boven de grond gedragen als een boom en vormt zo een natuurlijke geleider voor aardenergie. Via de takken die uitwaaieren in koperen stroomdraadjes geeft de boom de energie van de aarde onbaatzuchtig prijs aan de mensenwereld. Je hoeft de boom alleen maar op een natuurlijke manier tot bloei te laten komen, zoals met bloemen en planten.” Een vooruitblik op een mooie toekomstige wereld? Kijkend naar de boom – die het uiterlijk heeft van een nog te knotten wilg, maar met zijn uitlopers zijn geheim prijsgeeft – maakt de mens als vanzelf pas op de plaats en keert terug naar de bron. “Het kunstwerk moet de kijker raken.”

Vlakbij de eenzame stroomboom plaatste het collectief een zeecontainer die zicht biedt op de oorspong en de mogelijkheden van de stroomboom. In deze kweekreactor maakt jonge aanplant zich klaar om in korte tijd een nieuwe generatie stroombomen te vormen. Een ander onderdeel van het project is een fossiele stroomboomwortel, opgegraven in de energiezuinige pionierswijk EVA-Lanxmeer. “Daarmee benadrukken we dat energie altijd al in de grond aanwezig is geweest.”

“Het gaat niet om de kunst”, vertelt Peter, “het gaat om menselijke emotie.” Iets waar ook Krot & Co als collectief intern mee te maken heeft.